Bitcoin : chặng đường thăng trầm 5 năm qua

1. 

   
   Bitcoin là loại tiền tiện tử do một người hoặc tổ chức có tên Satoshi Nakamoto tạo ra vào năm 2008. Ưu điểm của loại tiền tệ này là nó không bị kiểm soát bởi bất kỳ ai, kể cả chính phủ hay những người tạo ra nó. Ngoài ra, bitcoin cho phép cá nhân gửi tiền qua lại với chi phí gần nhưng bằng 0 trong khi lại an toàn hơn rất nhiều so với phương thức thanh toán truyền thống. TrongInfographic này, chúng ta sẽ tìm hiểu một số mốc thời gian quan trọng của Bitcoin, từ những ngày đầu cho đến thời điểm hiện tại, khi mà người ta thậm chí có thể mua nhà hay xe hơi bằng những đồng tiền này. Sẽ có một bài viết khác chi tiết hơn về Bitcoin và cơ chế hoạt động của loại tiền này.
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   Lịch sử tổng quát của Bitcoin
   

   • Năm 2008, sau vụ khủng hoảng nhà đất dẫn đến:
   • Cục Dự Trữ Liên Bang Hoa Kỳ (FED) bơm tiền vào cứu trợ
   • Suy thoái kinh tế toàn cầu
   • Châu Âu cũng rơi vào khủng hoảng vì nợ nần
   • Lòng tin vào những đồng tiền của chính phủ bắt đầu suy giảm. Người ta bắt đầu nghi vấn về những đồng tiền này.

   Đây là thời điểm hoàn hảo nhất cho sự xuất hiện của một loại tiền tệ mới gọi là crypto currency:
   

   • Từ khi Internet ra đời, đã có một số phong trào phát triển ra một loại tiền mặt kĩ thuật số. Tuy nhiên những nỗ lực trước đây đều không thể nào giải được vấn nạn“DOUBLE SPENDING”:
   • Nếu tiền kỹ thuật số chỉ là thông tin, chẳng hạn như một tập tin, tập tin đó có thể được nhân bản và tiêu được hai lần.
   • Người ta đã giải quyết vấn đề này bằng cách xác nhận xem tập tin đó đã được tiêu xài hay chưa thông qua một cơ quan trung tâm tin cậy.
   • Cách này có một điểm yếu, điểm yếu lớn nhất chính là vì mọi thứ đều được tập trung tại một cơ quan trung ương đầu não. Đầu não bị bẻ gãy thì cả hệ thống bị sụp đổ.
   • Bitcoin đưa ra một sáng kiến mới bằng cách sử dụng BLOCK CHAIN, một sổ cái công cộng liệt kê tất cả các transactions, mỗi một transaction đều được xác nhận hợp lệ bởi một mạng lưới máy tính phân bố, phân trung.
   • THÁNG 8, 2008 — Tên miền BITCOIN.ORG được đăng ký.
   • THÁNG 10, 2008 — Bản thiết kế Bitcoin được công bố bởi Satoshi Nakamoto.

   Satoshi Nakamoto là ai?
   Satoshi Nakamoto (rất có thể là một biệt danh) chính là người sáng lập ra Bitcoin protocol. Chúng ta không biết được danh tánh thật sự của người này, mặc dù cũng đã có nhiều phỏng đoán.
   Vậy thì chúng ta biết gì:
   

   • “Satoshi Nakamoto” từ tiếng Nhật dịch sang tiếng Việt có nghĩa là “trí tuệ nguyên thủy“.
   • Satoshi là một nhà toán học lỗi lạc đồng thời cũng rất giỏi về môn cryptography, mã khóa học.
   • Lần cuối cùng Satoshi đóng góp công sức phát triển Bitcoin protocol là vào giữa năm 2010 rồi sau đó chuyền ngôi lại cho Gavin Andresen, hiện tại đang là developer trưởng của mạng lưới Bitcoin.

   2009 – MẠNG LƯỚI KHỞI THỦY
   

   • Mạng lưới Bitcoin được khởi nguồn cùng với phiên bản mã nguồn mở Bitcoin client và cùng với sự xuất hiện của những đồng bitcoins đầu tiên.
   • Satoshi Nakamoto là người đã đào được block chứa bitcoins đầu tiên, và được thưởng 50 bitcoins. Block này được cộng đồng biết đến với tên gọi “GENESIS BLOCK” (BLOCK KHỞI THỦY).
   • Transaction đầu tiên xảy ra khi Satoshi Nakamoto gửi bitcoins tới Hal Finney.
   • THÁNG 10, 2009 — Tỉ giá đầu tiên được công bố bởi New Liberty Standard: 1 USD đổi được 1309.03 BTC

   2010 – NĂM PIZZA
   

   • Bitcoins được giao dịch công khai (1000 BTC = $3 USD)
   • THÁNG 5, 2010 — Laszlo Hanyecz, một lập trình viên tại Florida, là người đầu tiên mua được một món hàng thật sự bằng bitcoins khi bỏ ra 10,000 BITCOINS để đổi lấy 2 hộp pizzas giao tận nhà.
   • Anh gửi bitcoins tới một tình nguyện viên sống ở Anh, người này sau đó gọi điện thoại đặt mua pizza gửi tới Hanyecz bằng thẻ tín dụng của mình.
   • THÁNG 7, 2010—MT. GOX mở cửa và trở thành sàn giao dịch lớn nhất và được biết đến nhiều nhất trong cộng đồng Bitcoin.
   • MT. GOX trước đó là một sàn online chuyên về giao dịch những lá bài Magic: The Gathering.
   • THÁNG 8, 2010—Một lỗ hổng lớn trong Bitcoin Protocol bị phát hiện
   • Ngày 6 tháng 8, transactions không được xác nhận hợp lệ trước khi được đưa vào Block Chain. Điều này dẫn đến tình trang Double Spend như đã nói trên và tạo ra vô số bitcoins bất hợp lệ.
   • Ngày 15 tháng 8, lỗ hổng này bị lợi dụng và 184 TỶ BITCOINS được tạo ra trong một transaction.
   • Trong vòng 5 tiếng, transaction này đã bị phát hiện và một nhánh mới của block chain được thay thế.
   • Đây là lỗ hổng bảo mật chính duy nhất đã được tìm thấy và khai thác trong lịch sử Bitcoin.
   • THÁNG 11, 2010—Giá trị của của nền kinh tế Bitcoin vượt mức $1 triệu USD

   2011 – BITCOIN LAN TRUYỀN
   

   • THÁNG 2, 2011—Slashdot phải ngã mũ khi Bitcoin giá một bitcoin ngang bằng một đô la.
   • THÁNG 4, 2011—Tạp chí Forbes đăng bài viết “CRYPTO CURRENCY”, nói về Bitcoin.
   • THÁNG 6, 2011—WIKILEAKS bắt đầu nhận tiền ủng hộ bằng bitcoins.
   • THÁNG 6, 2011—Market capitalization của Bitcon vượt $206 TRIỆU USD.
   • THÁNG 6, 2011—Gawker đăng một bài viết về Silk Roak, một trang web trên mạng lưới WEB NGẦM (Deep Web), nơi buôn bán những món hàng cấm.
   • Database danh sách thành viên của MT. GOX bị lộ, chứa đựng:
     • USERNAMES
     • ĐỊA CHỈ EMAILS
     • PASSWORD HASHES
   • Một số thành viên trong danh sách này đã sử dụng cùng một tên username tại MYBITCOIN, một dịch vụ bitcoin wallet nổi tiếng, và password của họ đã bị hacked.
   • 600 tài khoản đã bị đánh cắp.
   • Mt. Gox sàn giao dịch bitcoin lớn nhất, gánh vác 90% tổng số transactions vào thời điểm đó, thú nhận rằng nó đã để lộ thông tin người dùng.
   • Một người đã hack được tài khoản admin và đã cho bán ra hàng trăm ngàn bitcoins giả, bắt buộc khiến cho bitcoin rớt giá xuống từ $17.51 chỉ còn $0.01
   • Mt. Gox công bố rằng những giao dịch này sẽ được đảo ngược lại và sàn giao dịch bị đình trệ trong vòng bảy ngày.

   2012 — VỮNG CHẮC HƠN
   Sau vụ crash năm 2011, Bitcoin phải mất gần một năm để lấy lại được lòng tin từ người mua. Và khi nó đã bắt đầu vững chắc, một số CÁI ĐẦU TIÊN đã xuất hiện cho đồng tiền tệ này:
   

   • Tạp chí Bitcoin đầu tiên được công bố
   • Album đầu tiên được mua bằng bitcoins
   • Vụ kiện tụng đầu tiên có liên quan tới Bitcoin
   • Credit Default Swap bảo kê tín dụng bitcoin đầu tiên
   • Lớp học về Bitcoin đầu tiên được dạy tại một trường công
   • Xe hơi đầu tiên được mua bằng bitcoins
   • Bệnh viện đầu tiên nhận bitcoins
   • Taxi đầu tiên nhận bitcoins
   • Website lớn đầu tiên nhận bitcoins (WordPress.com)

   THÁNG 10, 2012—Ngân Hàng Trung Ương Châu Âu đưa ra kết luận về Bitcoin:
   “Tiền ảo có thể gây ra một ảnh hưởng tiêu cực lên uy tín của các ngân hàng trung ương nếu nó được sử dụng rộng rãi. Nguy cơ này nên được cân nhắc khi bàn bạc về tình trạng nguy cơ chung của các ngân hàng trung ương.”
   THÁNG 11, 2012—Bitcoin ăn mừng sự kiện HALVING DAY. Cứ khoảng mỗi bốn năm, phần thưởng khi đào được một block giảm đi một nửa (halving).
   
   2013 – MỘT TƯƠNG LAI HỨA HẸN
   

   • THÁNG 2, 2013: Một bitcoin đáng giá hơn một ounce bạc.
   • THÁNG 2, 2013: Reddit (forum lớn nhất ở Mỹ) cho phép mua “Reddit Gold” bằng bitcoins.
   • THÁNG 3, 2013: MARKET CAP VƯỢT $1 TỶ ĐÔ LA
   • THÁNG 3, 2013: BLOCK CHAIN RẼ NHÁNH (“FORK“)
   • Tình trạng này xảy ra khi các máy tính khác nhau sử dụng những phiên bản Bitcoin client khác nhau không thể chấp nhận sự hợp lệ của một block.
   • Với hai chuỗi block chains khác nhau, cùng một bitcoin có thể được tiêu xài hai lần khác nhau.
   • Mt. Gox tạm thời ngưng nhận bitcoins gửi vào, và tỉ giá tạm thời giảm xuống 23% chỉ còn $37.
   • Nhánh rẽ sau đó được thống nhất, và giá tăng trở lại so với mức trước đó của nó. Người dùng hầu như không bị ảnh hưởng gì.
   • THẾ GIỚI CHẤN ĐỘNG VỚI SỰ KIỆN Đất nước Cyprus tuyên bố một ngày “bank holiday” và quyết định thu giữ một phần số tiền những người đã bỏ tiền vào nhà bank. Giá BITCOIN TĂNG VỌT trên báo đài:
   • NGÀY 1 THÁNG 4: $100/1 BTC
   • NGÀY 9 THÁNG 4: $200/1 BTC
   • THÁNG 5, 2013: Các cơ quan thẩm quyền Mỹ tịch thu tài khoản có liên quan tới Mt. Gox sau khi biết được rằng nó chưa đăng ký giấy phép chuyển tiền với FinCEN tại Mỹ.
   • THÁNG 10, 2013: FBI ĐÓNG CỬA CON ĐƯỜNG TƠ LỤA (SILK ROAD),và bắt giữ Ross William Ulbricht, người bị tình nghi về tội thuê sát thủ và lưu thông ma túy.
   • Kết quả là giá bitcoins bị rớt giá trầm trọng, nhưng sau đó đã hồi phục. FBI cũng đãtịch thu 26000 bitcoins từ Ulbricht.
   • THÁNG 10, 2013: Máy Bitcion ATM đầu tiên trên thế giới được khai trương tại VANCOUVER, CANADA.
   • THÁNG 11, 2013: Chủ tịch của FED, Ben Bernanke, công nhận trong một lá thư gửi đến Thượng Viện rằng FED không có thẩm quyền trong khâu quản lý những đồng tiền ảo và rằng nó:

   “…có mang lại nhiều hứa hẹn về lâu về dài, đặc biệt là nếu những sáng kiến này đưa ra những giải pháp thanh toán nhanh hơn, an toàn hơn và hiệu quả hơn.”
   

   • THÁNG 11, 2013: Hãng hàng không Virgin Galactic công bố rằng bạn có thể đặt vé DU LỊCH KHÔNG GIAN bằng bitcoins.
   • Bitcoin vượt mốc $1000 USD, thậm chí có thời điểm đạt ngang giá vàng $1,240 / ounce. Một bitcoin bây giờ đáng giá hơn gấp 300,000 lần thời điểm khi nó lần đầu tiên được giao dịch vào năm 2010.
   • THÁNG 12, 2013: Đầu tháng 12, 2013, Ngân Hàng Nhân Dân Trung Hoa đưa ra công bố KHÔNG CHO PHÉP các ngân hàng có dính líu tới bitcoins.
   • Ngay lập tức giá của bitcoin rớt xuống còn $600, và sau đó cũng đã hồi phục lại mức giá $900-$1000.

   Trải qua năm năm, bitcoin từ một “thử nghiệm” đã trở thành một thị trường với market capitalization lên đến nhiều tỷ đô la. Không một ai biết trước tương lai, nhưng một điều có thể chắc chắn rằng Bitcoin sẽ vẫn tiếp tục thử thách những gì mà mọi người và các chính quyền trước nay vẫn nghĩ về tiền bạc.
   
   

   Nguồn: Visual Capitalist

   Dịch: Nguyễn Hoàng Huy

   Infographic Edit: Sadie Pices